Izba Pamięci Kopalń Zlikwidowanych
w Rybnickim Okręgu Przemysłowym

Streszczenie: Niniejszy artykuł zawiera informacje o zagospodarowanych i zlikwidowanych fizycznie obiektach i budynkach KWK „ŻORY”. We wstępie podano krótką charakterystykę Kopalni zawierająca genezę powstania, informacje o obszarze górniczym, sposobach udostępniania złoża, eksploatacji w poszczególnych pokładach i poziomach wydobywczych, warunkach górniczo-geologicznych. Odniesiono się do Planu ruchu likwidacji Kopalni po decyzjach Ministra Przemysłu i Handlu w tym do zlikwidowania części podziemnej Kopalni. Przedstawiono zagadnienia ochrony powierzchni i środowiska uwzględniając powstały odcinek autostrady A-1. Opisano zagadnienia dotyczące wykorzystania lub likwidacji wyrobisk z szybami włącznie. W zakresie gospodarki wodnej podano ilości wody dopływającej do KWK „Borynia”. Podano informację, że zakończona działalność górnicza nie spowodowała degradacji środowiska, jedynie teren uległ niewielkiej deformacji i nie zmienia się, co nie wymagało prowadzenia rekultywacji terenów. W podsumowaniu podano informacje, iż likwidacja Kopalni przebiegła zgodnie z Programem likwidacji, a majątek został rozdysponowany zgodnie z wymogami prawa w tym zakresie, natomiast efekt działalności niektórych podmiotów nie spełnił oczekiwań i w kilku przypadkach doprowadził niektóre obiekty do stanu nieużywalności. Na koniec zasygnalizowany pozamaterialny aspekt likwidacji KWK „ŻORY”.

Kopalnia „Żory” (nazywana początkowo „Świerklany w budowie”, a w pewnym okresie „ZMP”) została wybudowana w latach 70-tych wchodząc w skład ówczesnego Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Obszar górniczy (OG „Borynia I”) kopalni został ustalony na 16,7 km², a teren górniczy kopalni na 19,6 km².

Pierwsze prace udostępniające projektowanej kopalni „Świerklany” rozpoczęto w 1974 r. W pierwszym etapie drążono przekopy udostępniające na poz. 400 m od strony kopalni „Jankowice” oraz 580 m i 705 m od strony kopami „Borynia”. Następnym etapem było drążenie szybów I i II oraz wyrobisk technologicznych w rejonie szybów. Prace te ukończono w 1979 roku.

Pierwszą eksploatację rozpoczęto 04.12.1979 r. w pokładzie 357/1 na poz. 705.

W następnych latach kontynuowano roboty badawczo - udostępniające oraz przygotowawcze w pokładach węgla. Roboty górnicze ukierunkowane były na rzygotowanie frontu eksploatacyjnego w parcelach określonych jako bilansowe i przemysłowe w dokumentacjach geologicznych i projektach zagospodarowania złoża.
Złoże KWK „Żory” udostępnione zostało przez szyby główne, leżące w południowo - zachodniej części obszaru górniczego:

• Szyb I - wdechowy, zjazdowo - materiałowo - wentylacyjny o średnicy 8,0 m zgłębiony do głębokości 875,2 m,
• Szyb II - wydechowy, wydobywczy o średnicy 7,5 m zgłębiony do głębokości 923,2 m.

Złoże KWK „Żory” udostępnione zostało systemem poziomych wyrobisk kamiennych zwanych przekopami i wytycznymi.
Kopalnia posiadała dwa poziomy wydobywcze:

• poziom 580 m z odstawą i odbiorem na kopalnię „Borynia”,
• poziom 705 m z odstawą na Szyb II.

Poziom wentylacyjny 400 m który w południowo - zachodniej części obszaru górniczego przechodził w przekop łączący i łączył się z wyrobiskami kopalni „Jankowice”.

Poziom 830 m był rozpoczęty - miał zastąpić poziom 580 m.

Kopalnię „Żory” zbudowano na złożu o bardzo trudnych warunkach geologicznych zaliczonych do III grupy zmienności z docelowym wydobyciem 5000 t/dobę. Kopalnia od początku istnienia borykała się z dużymi problemami techniczno - ekonomicznymi wynikającymi z trudnych warunków geologiczno-górniczych (zanieczyszczenie urobku, silne zuskokowanie złoża, małe miąższości pokładów, krótkie wybiegi ścian) nie osiągając zwykle planowanego, narzuconego odgórnie, poziomu wydobycia. Wyrobiska udostępniające oraz przygotowawcze w pokładach odsłaniały zwykle znacznie bardziej skomplikowany obraz struktury, a zwłaszcza tektoniki złoża oraz często mniejszą zasobność i mniej korzystne parametry jakościowe pokładów w porównaniu do pierwotnych założeń.

Eksploatacja w byłej kopalni „Żory” koncentrowała się zasadniczo w dwóch rejonach obszaru górniczego to jest w częściach południowej i północnej. W części północnej złoża eksploatowano pokłady 313/1, 315/1 i 318/1, natomiast w części południowej pokłady 357/1, 358/1, 358/2-3 i 359/3 w partii „Z”. W partii centralnej eksploatację prowadzono w następujących pokładach: 325/1, 325/2, 327/1-2, 327/4 i 327/5. W pokładach 336/2, 344/4, 346/1, 347/1 i 361/1 wykonano tylko pojedyncze wyrobiska o charakterze badawczym.

KWK „Żory” była likwidowana w dwóch okresach. Pierwszą decyzją o całkowitej likwidacji była decyzja Ministra Przemysłu i Handlu z lipca 1992 roku. Decyzja ta została uchylona w marcu 1993 roku i zamieniona na częściową likwidację. Warunkiem decyzji uchylającej całkowitą likwidację było zlikwidowanie pola północnego obszaru górniczego, zmniejszenie zatrudnienia kopalni z 4000 osób do 1750 oraz utrzymanie dobowego wydobycia w wysokości 4500 ton/dobę. Takie parametry kopalnia, osiągnęła w 1995 roku. W okresie od marca 1994 r. na podstawie opracowanego planu ruchu likwidacji pola północnego zlikwidowano północną część obszaru górniczego. Kopalnia skoncentrowała się wówczas na bardziej rozpoznanych i pewniejszych zasobach w centralnej i południowej części złoża.

Będąca w tym czasie odrębną jednostką organizacyjną (przedsiębiorstwem państwowym), nie mając własnego zakładu przeróbczego, własnego systemu odwadniania i składowania skał płonnych, zmuszona była korzystać z ciągów technologicznych sąsiednich kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. na warunkach ustalonych przez tą Spółkę.

Dokonano przekształcenia KWK „Żory” z przedsiębiorstwa państwowego w Spółkę Akcyjną, aby w przyszłości dokonać połączenia dwóch spółek akcyjnych i połączyć kopalnię „Żory” z kopalnią „Borynia”.
W latach 1995 - 1996 trudności finansowo - ekonomiczne zostały spotęgowane czynnikami niezależnymi od kopalni, a zwłaszcza:

• ograniczeniem zapotrzebowania na węgiel,
• wyłączeniem cen węgla z reguł gry rynkowej, przy jednoczesnym urynkowieniu sektorów gospodarki pracujących na potrzeby górnictwa,
• zatorami płatniczymi obejmującymi całą gospodarkę, narażającymi kopalnię na duże straty w warunkach wysokiej inflacji,
• wyeliminowanie kopalni z rynku krajowego i niekorzystnych cen w eksporcie.

Sytuacja ta uniemożliwiała dalsze sprawne funkcjonowanie kopalni. Program zakładający pogłębiane zadłużenia, szczególnie, istniejącego na rynku eksportowym, nie znalazł poparcia przez właściciela - Skarb Państwa, podjęto decyzję całkowitej likwidacji w maju 1996 r. Roboty przygotowawcze zatrzymano w czerwcu, a eksploatacyjne w październiku 1996 r.

Wyrobiska poziome zostały zlikwidowane przez otamowanie, szyby zasypano. Proces likwidacji wyrobisk zakończono w 1997 roku. Wyrobiska kopalni do niczego nie zostały wykorzystane. Zatopieniu uległy wyrobiska na poz. 830 oraz część wyrobisk na poz. 705 do rzędnej wysokości 411,4 m, tworząc zbiornik wodny o pojemności około 209 192,00 m³.

W ramach likwidacji obiektów, była przeprowadzona likwidacja szybów I i II KWK „Żory”. Szyb I o średnicy 8,0 m i głębokości 875,2 m był szybem zjazdowo - materiałowym pełniącym funkcję wentylacyjnego szybu wlotowego wyposażony był w dwa urządzenia wyciągowe typu klatkowego. Dno szybu stanowił korek z betonu grubości 0,5 m. Szyb II o średnicy 7,5 m oraz głębokości 923,2 m był szybem wydobywczym pełniącym również funkcję szybu wydechowego był wyposażony w jedno urządzenie wyciągowe skipowe. Dno szybu stanowił korek z betonu grubości 0,5 m. W oparciu o „Dokumentację techniczną likwidacji szybów I i II KWK „Żory”” opracowaną przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Budownictwa Górniczego „BUDOKOP” z siedzibą w Mysłowicach do likwidacji w/w szybów przystąpiono w listopadzie 1996 roku, a samo zasypywanie w czerwcu 1997 roku. Wloty do szybów zamknięto płytami żelbetonowymi pod koniec 1997 roku. W oparciu o analizę warunków hydrogeologicznych w rejonie likwidowanych szybów w celu odizolowania wód czwartorzędowych mogących dopływać do szybów od wód karbońskich postanowiono wykonać korki iłowe o długości ok. 10 m obejmujący spągową część warstw czwartorzędowych (ok. 8 m) i strop iłów mioceńskich (ok. 2 m). Takie usytuowanie korków iłowych stanowiło przedłużenie warstwy izolacyjnej jaką stanowią iły mioceńskie. Ponadto, w przypadku obniżania się korka w wyniku zagęszczania się materiału zasypowego znajdującego się poniżej korka nie nastąpi przerwanie warstwy izolacyjnej. Likwidacja szybów I i II wraz z zaniechaniem pompowania wody na powierzchnię spowodowała powolne spiętrzenie i wystąpienie przelewu do KWK „Borynia”. Materiałem zasypowym był pozyskany bezpośrednio z zakładu przeróbczego kopalni „Borynia” kamień popłuczkowy jak również pyły dymnicowe z Elektrowni „Rybnik” oraz ił o konsystencji plastycznej do wykonawstwa korków uszczelniających dla zapobiegania wydzielania się metanu i mieszaniu się wód czwartorzędowych z karbońskimi. Roboty zasypowe były prowadzone równolegle, a materiał zasypowy był podawany w sposób ciągły, pustka wypełniona wynosiła około 88000 m³. Technologia likwidacji szybów zakładała, że zasypywane szyby będą na całe swej długości wyrobiskami szczelnie wypełnionymi nieprzepuszczalnym korkiem o dużej wytrzymałości na ściskanie. Jednocześnie zapewniono nienaruszalność stosunków wodnych KWK „Żory”. Z punktu widzenia likwidacji szybów, kapitalne znaczenie ma zabezpieczenie ich wlotów przed dopływem metanu do rur szybowych i przemieszczaniem się materiału zasypowego do poziomych wyrobisk podszybia. Rolę tą spełniają tamy izolacyjno - przeciwwybuchowe długości ok. 8,0 m i wytrzymujące ciśnienie ok. 1,0 MPa Tamy zostały usytuowane we wlotach szybowych w odległości od osi szybów powyżej 20,0 m. Obydwa szyby zamknięte są żelbetonowymi płytami, które mogą służyć jako obiekty mostowe do obciążeń drogowych. Zaprojektowane i wykonane żelbetowe płyty zamykające wlot do gardzieli szybów posiadają dopuszczenie na składowanie na nich materiałów budowlanych w takich ilościach aby nie przekroczyły obciążenia 12 kPa.

Problemy ochrony środowiska w kopalniach likwidowanych występują zarówno w trakcie przebiegającego procesu likwidacji, jak również często ujawniają się już po formalnym okresie zakończenia tego procesu (np. zagadnienia odnośnie rekultywacji terenów, szkód górniczych itp.).

Obszar Górniczy Kopalni „Żory” o powierzchni lekko pofałdowanej, urozmaiconej wzniesieniami o łagodnych zboczach oraz dolinkami nielicznych cieków, zlokalizowany był na terenie gmin Żory, Rybnik, Jastrzębie i Świerklany. Powierzchnię obszaru zajmowały pola uprawne, łąki i lasy. Teren był luźno zabudowany - przeważają budynki jedno i dwukondygnacyjne, usytuowane wzdłuż dróg. Najważniejszymi arteriami komunikacyjnymi to szosa łącząca Żory z Wodzisławiem Śląskim, wzdłuż której zlokalizowane są dzielnice Żor: Rogoźna i Rój oraz autostrada A1.

Niespełna 17-letni okres prowadzenia przez kopalnię niezbyt intensywnej podziemnej eksploatacji nie wywarł wyraźnego piętna w przeobrażeniu krajobrazu. Powstało wprawdzie kilka zauważalnych zagłębień w południowej części obszaru górniczego oraz w bezpośrednim sąsiedztwie filara ochronnego dla szybów głównych, jednak nie spowodowało to zjawiska tworzenia się zalewiska.

Wpływ działalności górniczej na obiekty budowlane kubaturowe był ograniczany poprzez stosowanie profilaktyki w postaci zapobiegawczego kotwienia i wzmacniania fundamentów betonowymi opaskami, a w przypadku rurociągów zabezpieczeniem ich przed skutkami szkód górniczych.

Po zamknięciu części produkcyjnej kopalni „Żory” pozostały następujące obiekty powierzchniowe do zagospodarowania lub fizycznej likwidacji.
Są to budynki oraz budowle:

• Budynek administracyjno biurowy.

W czasie funkcjonowania kopalni w budynku tym oprócz pomieszczeń biurowych administracji znajdowała się sala widowiskowo - kinowa na 300 miejsc, w której regularnie odbywały się projekcje filmów oraz występy teatralne i muzyczne. Wschodnią część budynku zajmowała przychodnia lekarska GZOZ z ośrodkiem rehabilitacyjnym oraz apteką. Budynek został w drugiej połowie 1999 roku sprzedany podmiotowi gospodarczemu z Żor, który po przejęciu doprowadził obiekt do stanu nieużywalności.

• Budynek stołówki.

Budynek ten znajdował się przy zachodniej części budynku administracyjnego, w której znajdowała się stołówka wraz z zapleczem kuchennym. Budynek został zbyty w 1998 roku podmiotowi którzy uruchomił w nim działalność gospodarczą.

• Budynek łaźni górniczej.

W budynku oprócz łaźni górniczej znajdowały się w wschodniej części pomieszczenia biurowe działów górniczych kopalni oraz cechownia i biura sztygarów. Po zbyciu w 1999 roku w wyremontowanej wschodniej części znajdują się siedziby wielu spółek gospodarczych wraz z Ośrodkiem Szkolenia Zawodowego.

Zachodnia części budynku wykorzystywana jest jako pomieszczenia magazynowe, a pewna część do dzisiaj jest niezagospodarowana, szczególnie gdzie znajdowały się wielkogabarytowe pomieszczenia łaźni górniczej, tzw. hakowo-łańcuszkowe. W podziemiach łaźni znajdowała się sztolnia szkoleniowa, która została zlikwidowana.

• Budynek łączący budynek administracyjny z budynkiem łaźni.

W czasie istnienia kopalni było to przejście załogi kopalni z budynku administracyjnego do budynku łaźni oraz siedziba markowni powierzchniowej i pomieszczeń biurowych jednostek organizacyjnych kopalni. Budynek został sprzedany w 1998 roku podmiotowi gospodarczemu z Żor który zaadaptował go do własnej produkcji.

• Budynek rozdzielni wysokiego napięcia.

W czasie istnienia kopalni budynek był wykorzystany do głównego zasilania zakładu w energię elektryczną. Oprócz zakładu głównego i dołu kopalni dostarczał energię elektryczną do pobliskiego osiedla mieszkaniowego „Gwarków” oraz oczyszczalni ścieków w Kłokocinie jak i ośrodka sportowo wypoczynkowego za terenem kopalni.

Budynek ten został zbyty podmiotom gospodarczym w 1998 roku, które w jednej części prowadzą gospodarkę energetyczną a w drugiej części działalność gospodarczą górniczą.

• Budynek hali sprężarek.

Podczas ruchu zakładu górniczego w budynku znajdowały się sprężarki powietrza które zasilały zakład górniczy w sprężone powietrze - dół kopalni jak i warsztaty mechaniczne na powierzchni. Budynek ten został zbyty podmiotowi gospodarczemu z Żor w 1998 roku który prowadzi tam działalności gospodarczą.

• Budynek stacji wentylatorów głównych.

Budynek ten został sprzedany w 1998 roku podmiotowi gospodarczemu z Żor który po modernizacji i zagospodarowaniu terenu wokół budynku prowadzi działalność gospodarczą z zakresu klimatyzacji.

• Budynek nadszybia Szybu I.

Północna część budynku nadszybia Szybu I, wraz z torami obiegu wozów materiałowych do szybu I, została zlikwidowana fizycznie przez wyburzenie w 1998 r.

• Budynek chłodni wody.

W czasie eksploatacji sprężarek zainstalowanych w budynku sprężarek, budynek ten był przeznaczony do wychładzania wody potrzebnej do chłodzenia pracy sprężarek. Był to pierwszy obiekt powierzchniowy kopalni który został zlikwidowany fizycznie przez wyburzenie metodą minerską w 1997 roku po zlikwidowaniu podziemnej części zakładu górniczego.

• Budowla łącznika pomiędzy budynkiem łaźni a nadszybiem Szybu I.

Obiekt ten podczas eksploatacji był wykorzystany jako droga dojścia i wyjścia załogi do Szybu I. Znajdowały się w nim również lampownia, maskownia oraz markownia dołowa.

Została ona zbyta w 1998 roku podmiotowi gospodarczemu, który po modernizacji przekształcił obiekt w halę sportową w której znajdują się trzy korty tenisowe. Do dziś są wykorzystywane do rekreacji sportowej dla mieszkańców Żor i okolicznych miejscowości.

• Budynki straży pożarnej, stolarni, warsztatu mechanicznego i hal magazynowych.

Budynki straży, warsztatów i magazyny zostały sprzedane w 1998 roku spółce Ferroli-Poland.

• Wieża szybowa Szybu I.

Dwie maszyny wyciągowe zainstalowane w wieży Szybu I zostały zdemontowane w 1998 roku i wykorzystane do eksploatacji przez inne kopalnie. W tym samym roku wyburzono wieżę szybową, o konstrukcji stalowej, metodą minerską.

• Budynek nadszybia Szybu II.

Obiekt ten łączył wieżę szybową Szybu II z budynkiem stacji przygotowania węgla. Został zlikwidowany metodą rozbiórkową w 1998 roku.

• Wieża szybowa Szybu II.

Jedna maszyna wyciągowa zainstalowana w wieży Szybu II została zdemontowana 1998 roku i przekazana do eksploatacji w kopalnii „Jankowice”. Wieżę szybową Szybu II, o konstrukcji stalowej, wyburzono metodą minerską w 1999 roku.

• Budynki magazynu olejów i smarów wraz ze stacją paliw oraz magazynu materiałów sypkich.

Budynek magazynu olejów i smarów został sprzedany w 1999 roku spółce zajmującej się dystrybucją paliw. Budynek magazynu materiałów sypkich został sprzedany w 1999 roku podmiotowi gospodarczemu z Żor, dzisiaj znajduje się w nim ocynkownia.

• Budynki kotłowni i laboratorium.

Budynki zostały sprzedane w 1998 roku podmiotowi gospodarczemu z Żor.

• Budynek stacji odmetanowania.

Budynek został zlikwidowany fizycznie przez rozbiórkę w 1998 roku.

• Budynek stacji przygotowania węgla.

Został sprzedany w 1999 roku podmiotowi gospodarczemu z Żor.

• Budowla zbiornika kamienia wraz z pomostem.

Zbiornik kamienia był wykonany na magazynowanie kamienia, który z budynku stacji przygotowania węgla był dostarczany pomostem w którym zainstalowany był przenośnik taśmowy. Obiekt ten został sprzedany wraz z bocznicą kolejową podmiotowi gospodarczemu z Żor w 1999 roku.

• Budowla zbiornika węgla surowego z pomostem.

Zbiornik węgla surowego był wykorzystywany na magazynowanie węgla surowego, który z budynkiem stacji przygotowania węgla był połączony dwoma pomostami, gdzie były zainstalowane przenośniki taśmowe. Surowy węgiel był ładowany ze zbiornika do wagonów (talboty) i dostarczany do przeróbki na inne zakładu górnicze (KWK „Borynia”, „Zofiówka”). Obiekt ten został sprzedany w 1999 roku podmiotowi gospodarczemu z Żor.

• Bocznica kolejowa.

Bocznica została sprzedana w 1999 roku podmiotowi gospodarczemu z Żor.

Wszystkie obiekty powierzchniowe zostały zbyte zgodnie z procedurą przetargową.

W dniu 26.08.1998 roku nadzór budowlany nad obiektami kopalni przekazano Prezydentowi Miasta Żory. Wszystkie obiekty kopalni wraz z terenem na którym były położone zostały zbyte do końca 1999 roku. W 2000 roku spółka KWK „Żory” S.A. w likwidacji weszła w skład powstałej Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. z siedzibą w Katowicach. Spółka ta została następcą prawnym po zlikwidowanej kopalni, a kopalnia została wyrejestrowana z Krajowego Rejestru Sądowego.

Kopalnia „Żory” należała do bardzo słabo zawodnionych - dopływ naturalny nie przekroczył nigdy poziomu 0,6 m³/min. W roku 1996 dopływ wahał się w granicach 0,4-0,5 m3/min i wykazywał tendencje malejącą. Wody karbońskie są średnio zmineralizowane, zasolenie ich wzrasta z głębokością. Po likwidacji podziemnej części była kopalnia „Żory” odwadniana jest grawitacyjnie poprzez odprowadzenie wody na poz. 705 do Kopalni „Borynia”.

Likwidacja Kopalni „Żory” nie spowodowała zwiększenia zagrożenia wodnego w sąsiedniej Kopalni „Borynia”. Ilość dopływającej wody do Kopalni „Borynia” na poziomie 705 nie przekracza 200 dm³/min i nie ma istotnego wpływu na system odwadniania Kopalni „Borynia”.

Po 17 latach, gdy zakończono eksploatację można uważać, że wpływy oddziaływania eksploatacji zawałowej na powierzchnię zostały zakończone. Teren, który uległ lekkiej deformacji jest już ustabilizowany, praktycznie nie zmienia się.

Kopalnia „Żory” była jedną z pierwszych kopalń Rybnickiego Okręgu Węglowego, która była postawiona w stan likwidacji. Likwidacja przebiegała zgodnie z Programem likwidacji oraz planem Ruchu likwidacji. Najlepszym rozwiązaniem w całym tym procesie była alokacja załogi, a wręcz można powiedzieć, że nikt z zatrudnionych nie pozostał bez pracy lub skorzystał z innych przywilejów jakie wówczas były do wykorzystania.

Majątek po kopalni został w pewnej proporcji zagospodarowany pozytywnie i jest wykorzystywany dzisiaj przez wiele podmiotów gospodarczych. Jednak można również stwierdzić, że niektóre obiekty nabyte przez podmioty gospodarcze w 1999 roku nie zostały zagospodarowane, a wręcz zostały doprowadzone do stanu nieużywalności.

Kończąc podsumowanie warto zwrócić uwagę na aspekt pozamaterialny zlikwidowanej Kopalni, a mianowicie - pracowników. Poza omówioną wcześniej alokacją załogi, dla porządku historycznego wymienimy kilka osób kierownictwa kopalni w czasie jej budowy i działalności:

• Okres I - inwestycji to „tandem” budowniczych większości tzw. „nowych kopalń” czyli dyrektorzy: Włodzimierz Ostaszewski i Jan Królak, po którym naczelnym inżynierem został Jacek Dobrowolski.
• Okres II - eksploatacja to w kolejności:
  • Leon Guzy - D i Janusz Juras - DT,
  • Ireneusz Musioł - D i Andrzej Grzonka - DT,
  • Aleksander Zięba - D i Andrzej Ciołek - DT,
  • Stanisław Wrona (tymczasowy dyrektor) i Andrzej Ciołek - DT,
  • Andrzej Ciołek - D i Michał Rodziewicz - DT (aż do likwidacji Kopalni).

Warte podkreślenia jest to, że pomimo kilkunastoletniego okresu po zlikwidowaniu Kopalni dozór - członkowie SITG nadal spotykają się coroczne w dniu 10 listopada na Karczmie piwnej „Wypędzonych z Żor” (hasło to przydaje dodatkowego smaczku). W spotkaniu corocznie bierze udział około 110-120 gwarków i mimo, że co roku przypada uczcić minutą ciszy pamięć kolegów, którzy w danym roku odeszli na „wieczną szychtę” na spotkanie przybywają „nowi” gwarkowie nieraz z odległych zakątków świata, co najlepiej oddają słowa starego „Hymnu Górniczego” - „...nas przyjaźń tu wiodła - niech święci swój trud...”

1. Budowa kopalni lata około 1976-1978
2. Budowa kopalni lata około 1976-1978
3. Widok kopalni w trakcie budowy szybu II - 1978 r. i z 1985 r. (pocztówka)
4. Widok kopalni w trakcie budowy szybu II - 1978 r. i z 1985 r. (pocztówka)
5. Widoki na byłą kopalnię ŻORY - 2013 r.
6. Widoki na byłą kopalnię ŻORY - 2013 r.
7. Widok na szyb II - 1979 r.
8. Widok na szyb II w trakcie likwidacji 1998 r.
9. Widok aktualny 2013 r.
10. Widok rozdzielni WN 1979 r.
11. Widok rozdzielni 2013 r.
12. Widok budynku wentylatorów głównych w 1979 r.
13. Widok budynku wentylatorów głównych w 2013 r.
14. Widok na szyby z budowy ośrodka rekreacyjnego około 1981 r.
15. Budowla łącznika od strony nadszybia szybu I i od strony budynku łaźni - 2013 r.
16. Budowla łącznika od strony nadszybia szybu I i od strony budynku łaźni - 2013 r.
17. Budynek warsztatu mechanicznego i magazynów - 2013 r.
18. Stolarnia stan obecny 2013 r.
19. Stacja dystrybucja paliw 2013 r.
20. Magazyn materiałów sypkich obecnie ocynkownia 2013 r.
21. Komin po byłej kotłowni - 2013 r.
22. Budynek stacji przygotowania węgla 2013 r.
23. Stan obecny 2013 r.
24. Barbórka 1983 r. Od prawej: A. Grzonka - TG, G. Marek - DE, T. Jończyk - DSP, J. Juras - DT, L. Guzy - D (stoi tyłem)
25. Karczma „Wypędzonych z Żor” 1999 r. Od prawej: M. Rodziewicz - DT, J. Królak - DT (okres budowy), L. Guzy - D, A. Ciołek - D (likwidator), L. Fojcik - TMG, (niewidoczny I. Musioł - D), T. Urban - TG, B. Mura - GN